Tι σημαίνει η επάνοδος στη δραχμή

Του Πέτρου Δούκα, πρώην υφυπουργού
 

Οι εβδομάδες περνάνε και το φάντασμα της δραχμής δεν δείχνει να απομακρύνεται! Η πλειοψηφία των διεθνών επενδυτών, χρηματιστών και οικονομικών παραγόντων θεωρεί πως ο χρόνος πέρασε χωρίς καμία Κυβέρνηση να μπορεί να τον αξιοποιήσει σωστά, και πως η επιστροφή στη δραχμή είναι πλέον αναπόφευκτη...

Τι σημαίνει αυτό; Πως κανείς, μα κανείς δεν φέρνει επενδύσεις από το εξωτερικό στη Χώρα μας. Δεν εκσυγχρονίζεται ο τεχνολογικός και βιομηχανικός εξοπλισμός μας, δεν δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας και παραμένουμε σταθερά ουραγοί, πολύ πίσω απ´ τις πραγματικές μας δυνατότητες...

Κάποιοι μάλιστα, συμφωνούν με αυτά που έγραφε ο Κώστας Ουράνης..
"Πάψετε πια να εκπέμπετε το σήμα του κινδύνου,
τους γόους της υστερικής σειρήνας σταματήστε,
κι αφήστε το πηδάλιο στης τρικυμίας τα χέρια!
Το πιο φριχτό ναυάγιο θα ήταν να σωθούμε!"

Κώστας Ουράνης, 'Πάψετε πια' vv. 1-4

{Πολλοί φίλοι με ρωτάνε "πως ειναι δυνατό το να ´σωθούμε' είναι 'ναυάγιο';" Αυτό που εννοεί ο ποιητής είναι ότι ναυάγιο είναι όταν προσπαθείς να σώσεις το απαξιωμενο, το παλιό, το τελειωμένο και έτσι εμποδίζεις να αναπτυχθεί το καινούργιο!"}

Διάβασα πρόσφατα, πως "τελος πάντων, το τίμημα γιά το ευρώ δεν μπορεί νάναι απεριόριστο! Πρέπει να ορθωθεί ένα τείχος αντίστασης και αξιοπρέπειας!" Άλλοι πάλι εισηγούνται με ζήλο που αρμόζει σε όσους έχουν βαθειά γνώση τη οικονομικής επιστήμης, μια νεοφιλελεύθερη laissez-faire στρατηγική, του τύπου "ας σταματήσουμε να πληρώνουμε, οι Ευρωπαίοι έχουν πιό πολλά να χάσουν από μας, και θα δείτε πως θα σπεύσουν να μας καλοπιάσουν, με πολύ πιό ήπιες απαιτήσεις...
Δηλαδή απίθανες ελαφρότητες...

Δεν έχουν πάρει χαμπάρι το νεο-Προτεσταντικό κλίμα που κυριαρχεί στη Β.Ευρώπη και νομίζουν ότι όλα είναι ένα παιχνιδάκι... Ότι επάνοδος στη δραχμή θα σήμαινε μιά παλινόρθωση της χαμένης μας αξιοπρέπειας από την πίσω πόρτα και παλινόρθωση των εισοδημάτων μας!
Δυστυχώς, κάθε άλλο...

Ας δούμε αν μπορούμε να συμφωνήσουμε τουλάχιστον στα ακόλουθα!
1. Πρέπει όλοι να βοηθήσουμε τη Κυβερνητική συμμαχία να πετύχει στο έργο της και να εξασφαλίσει την άμεση απομάκρυνση από οποιαδήποτε πιθανολόγηση επανόδου στη δραχμή. Αλλά πως μπορεί να την βοηθήσουμε; Με το να γίνουμε καλύτεροι εμείς οι ίδιοι, με το να βοηθάμε και τους άλλους να κάνουν καλύτερα τη δουλειά τους, με το να πληρώνουμε τους φόρους που μας αναλογούν, με το να συμπεριφερόμαστε σωστά στους ξένους και να τους προσελκύουμε στη Χώρα μας, με το την κρατάμε όμορφη και καθαρή και τόσα άλλα...

2. Η ΕΠΑΝΟΔΟΣ ΣΤΗ ΔΡΑΧΜΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΗ. Ακόμα δεν έχουμε καταφέρει να αξιοποιήσουμε το ότι η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ δεν θα συνέφερε και τους Ευρωπαίους! ΗΔΗ ΕΧΟΥΝ ΛΟΥΣΤΕΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ! Ήδη έχουν 'επενδύσει» στο Ελληνικό 'πρόβλημα': 50 δισεκ.ευρώ για την αγορά Ελληνικών ομολόγων στην δευτερογενή αγορά + 150 δισεκ.ευρώ ενίσχυση της ρευστότητας των Ελληνικών τραπεζών + 70 δισεκ η πρώτη δανειακή σύμβαση + 130 δισεκ ευρώ η επόμενη δανειακή σύμβαση = 400 δισεκ ευρώ περίπου. Συν όλα τα κοινοτικά προγράμματα χρηματοδότησης επενδύσεων!

Τι νόημα θα είχε η έξοδος της Ελλάδας, στο μέσο μιας τεράστιας προσπάθειας δημιουργίας πρωτογενών πλεονασμάτων; Ποιός θα ωφελείτο στην Ευρώπη από μιά κατάρρευση της οικονομίας και της προσπάθειας;

ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΜΑΣ ΔΙΩΞΟΥΝ;
Η Ευρώπη τείνει να χωριστεί σε δύο στρατόπεδα: Στους σκληρούς, που πιστεύουν πως με την έξοδο της προβληματικής Ελλάδας από το Ευρώ, θα μπορούσε το Ευρώ να αποκτήσει μιά νέα αξιοπιστία, ομοιογένεια και σταθερότητα -ενώ θα χρησίμευε και γιά "παραδειγματισμό" των υπολοίπων και μάλιστα τώρα που η Γαλλία έχει χαλαρώσει την στήριξη που παρείχε στην Ελλάδα. {Η Γαλλία που και αυτή σε λίγο ίσως γίνει αντικείμενο στενού μαρκαρίσματος απ´ τις αγορές γιά το ύψος του χρέους και των ελλεμμάτων της!}

Και στους πραγματιστές που θεωρούν πως κάτι τέτοιο θα προκαλούσε μιά χαοτική κατάσταση, πως θα πέρναγε το μήνυμα πως η Ευρώπη δεν καταφέρνει να δαμάσει ούτε ένα πρόβλημα σε μια χώρα που είναι μικρότερη από το 2% του συνόλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πως θα προκαλούσε νέες εντάσεις η ιδέα ότι θα υπάρχει και συνέχεια με άλλα ασθενή κράτη. Πως θα προκαλούσε κατάρρευση της Ελληνικής οικονομίας και των δημοσίων οικονομικών της. Όλα αυτά θα επέτειναν την αστάθεια και την κακή ψυχολογία των αγορών, θα αύξαναν τις επισφάλειες στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, την εσωστρέφεια, και την αμφισβήτηση της συγκρότησης όλου του Ευρωπαϊκού εγχειρήματος.

Βέβαια, δεν υπάρχει 'νομική' φόρμουλα εκδίωξης της Ελλάδας από το ευρώ! Αυτό που θα μπορούσαν να κάνουν θα ήταν να σταματήσουν να εκταμιεύουν την δανειακή βοήθεια προς τη Χώρα μας. Η Ελλάδα δεν θα είχε να πληρώσει γιά μισθούς, συντάξεις, φάρμακα, κλπ., θα προκαλείτο πανικός, τα Δημόσια οικονομικά και το τραπεζικό σύστημα θα βρισκόντουσαν σε ακόμα πιό δεινή κατάσταση, τα έσοδα, εν μέσω πανικού, θα κατέρρεαν (ποιός θα πλήρωνε φόρους όταν και ο ίδιος δεν θα είχε εισοδήματα και θα φρόντιζε πρωτίστως να ταΐσει τα παιδιά του;) και η Βουλή θα αναγκαζόταν να νομοθετήσει την δημιουργία ενός παράλληλου νομίσματος (προβληματικού από τη γένεσή του), γιά να μπορεί να κάνει πληρωμές.

Τα δάνεια και οι υποχρεώσεις θα παρέμεναν σε ευρώ, η μισθοδοσία στον Δημόσιο τομέα θα γινόταν σε νέες Δραχμές, η μισθοδοσία στον ιδιωτικό τομέα και αυτή προφανώς θα μετατρεπόταν σε νέες δραχμές. Οι καταθέσεις σε ευρώ θα παρέμεναν σε ευρώ, ΕΚΤΟΣ εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση επέτρεπε την πτώχευση των τραπεζών, οπότε αυτές αναγκαστικά δεν θα μπορούσαν να αποπληρώσουν τις καταθέσεις τους σε ευρώ και θα νομοθετείτο κάποια αναγκαστική ρύθμιση μετατροπής τους σε νέες Δραχμές! Αντιλαμβάνεται κανείς τι πανικός και χάος θα επικρατούσε με το άκουσμα και μόνο τέτοιων ενδεχομένων!

3. Δυστυχώς και η γενικώτερη Ευρωπαϊκή και διεθνής συγκυρία δεν είναι ευνοϊκές. Δεν υπάρχουν τα απαραίτητα οικονομικά μέσα και δεν περισσεύουν από κανέναν οι πόροι που χρειάζονται γιά την διευθετηση του θέματος της υπερχρέωσης και της χρηματοδότησης της ανάπτυξης. Εδώ ΗΠΑ, Ιαπωνία, αλλά και η Γαλλία μπαίνουν με σταθερό ρυθμό στην παρέα των υπερχρεωμένων!

Ούτε μπορεί να περιμένουμε όλοι από τους Γερμανούς φορολογούμενους και συνταξιούχους να ξελασπώσουν όλους μας: Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιρλανδία και Κύπρο. Θα βουλιάξουν και αυτοί στο τέλος. Πρέπει και εμείς να δείξουμε έργο. Να συμμαζέψουμε τα οικονομικά μας. Να τους πείσουμε ότι θα ´τρίβουν τα μάτια τους´.

4. Το θέμα είναι όλοι να βοηθήσουμε να γίνει η Ελλάδα, τούρμπο, πρωτοπόρος και όχι πως θα καταφέρουμε να τσιμπήσουμε κάποια παράταση γιά τη διασωληνωμένη οικονομία μας. Και την πολυπόθητη παράταση να τσιμπήσουμε, πάλι ουραγοί θάμαστε. Πάλι οι ελεύθερες αγορές, και οι επενδυτές δεν θα μας άγγιζαν.

..........................................................................................................................................
5. Η ΕΠΑΝΟΔΟΣ ΣΤΗ ΔΡΑΧΜΗ θα ισοδυναμούσε όχι με ένα, αλλά με πέντε νέα Μνημόνια!

Κατ´ αρχήν να λάβουμε υπ´όψη μας και τα ακόλουθα
5.1· Το διεθνές οικονομικό κλίμα χειροτερεύει... ΗΠΑ, Γαλλία, Βρετανία, Ιαπωνία δειχνουν ασήμαντους ρυθμούς αναπτυξης (-1%)...Η ρευστότητα εξαφανίζεται, το Ελληνικό τραπεζικό σύστημα «βρίσκεται στην εντατική με τεχνητή υποστήριξη», οι Ευρωπαϊκές αγορές ομολόγων -πλην Γερμανίας- και τα διεθνή χρηματιστήρια καταταλαιπωρούνται, οι τράπεζες στην Κίνα και ναί, ακόμα και στη Ρωσία, έχουν αρχίσει να αντιμετωπίζουν τεράστιες επισφάλειες στα δάνειά τους.

5.2· Και στη δραχμή να επιστρέφαμε, πάλι κανείς δεν θα μας δάνειζε. Πως θα πληρώναμε για μισθούς και συντάξεις, γιά φάρμακα, τροφιμα, γιά την άμυνα, τις συγκοινωνίες γιά τα δημόσια έργα; Επιβάλλοντας ένα πολύ πιό άγριο μνημόνιο που θα ισοσκέλιζε τον Προϋπολογισμό. Αλλά επειδή το Κράτος θα βρισκόταν σε μια κατάσταση ημιδιάλυσης, σε μιά κατάσταση του τύπου "ό σώζων εαυτόν σωθείτο", τα έσοδα θα ήταν πενιχρά. Άρα κι οι δαπάνες θα έπρεπε να περικοπούν πολύ περισσότερο, πολυ πιό άγαρμπα!

5.3· Το να έχεις δικό σου έθνικό' νόμισμα έχει δύο αβαντάζ:
α. Μπορείς αν υπάρξει μεγάλο πρόβλημα, το κράτος να τυπώσει δικό του -πληθωριστικό-χρήμα για να πληρώσει τυχόν δάνεια που έχεις στο δικό του εγχώριο νόμισμα -κάτι που σήμερα φαίνεται πως πράγματι διευκολύνει τις σοβαρές χώρες που έχουν δικό τους νόμισμα (αλλά και που το χρέος τους είναι κυρίως στο δικό τους ν´ομισμα και όχι σε ξένα νομίσματα), όπως η Αμερική, η Βρετανία, η Ιαπωνία- και

β. Μπορείς να υποτιμάς το δικό σου νόμισμα για να βελτιώνεις την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων σου και του τουρισμού.

-Ξεχνάμε όμως την πορεία της οικονομίας μας πριν αρχίσει η προσπάθεια ένταξης στο ευρώ; Δραχμικά επιτόκια και κόστος δανεισμού για το Δημόσιο πάνω από 20% και για τις επιχειρήσεις πάνω από 30%.
-Ξεχνάμε τον πληθωρισμό, τις κρίσεις και τις υποτιμήσεις;
-Ξεχνάμε πως δεν φταίει μόνο το ευρώ για την δημοσιονομική κακοδιαχείριση, την αναξιοκρατία, το δυσλειτουργικό κράτος, την γραφειοκρατία, την τάση για υπερδανεισμό και καταναλωτισμό;
6. Η συζήτηση και μόνο για επάνοδο στη δραχμή είναι αδιανότητη και καταστροφική για τη Πατρίδα μας.
Γιατί;

1. Κανείς, μα κανείς δεν πρόκειται να επενδύσει στη Πατρίδα μας, όσο υπάρχει τέτοιο ενδεχόμενο και τέτοια αβεβαιότητα. Ποιός θα έβαζε ευρώ για να του επιστρέψουν δραχμές; H ανασφάλεια και η έλλειψη αξιοπιστίας αποτρέπουν κάθε επενδυτική δραστηριότητα.
2. Η Νέα Δραχμή θα είχε την junk αξιοπιστία της Χώρας και των Κυβερνήσεών της.
3. Με την γενικότερη διάλυση που επικρατεί, δεν είναι σε θέση καμιά Κυβέρνηση να επεξεργασθεί έγκαιρα κάποιο σχέδιο επανόδου στη δραχμή. Τυχόν διαδικασία επανόδου θα ήταν χαοτική και ευτελιστική για τους απλούς Έλληνες πολίτες.
4. Θα αποτελούσε αποδοχή ότι εμείς οι Έλληνες αποτύχαμε πλήρως, ότι είμαστε ανίκανοι να ανταγωνισθούμε και πέφτουμε στη Γ' Εθνική Ευρώπης.
5. Η 'Νέα Δραχμή', αναγκαστικά θα ήταν εξαιρετικά υποτιμημένη ώστε να μπορούσε να βοηθήσει την οικονομική δραστηριότητα και την ανταγωνιστικότητα των εξαγωγών. Δηλαδή μισθοί και εισοδήματα θα κατέρρεαν (σε ευρώ, σε ευθυγράμμιση με την υποτίμηση του νέου εθνικού νομίσματος).
6. Εκτός από τους μισθούς και τα εισοδήματα, θα υποχωρούσαν όλες οι υπόλοιπες αξίες. Ακινήτων, μετοχές στο χρηματιστήριο, ομόλογα, κινητές αξίες. Αυτή η διαδικασία έχει ήδη, δυστυχώς, αρχίσει. Αλλά θα χειροτερέψει πολύ περισσότερο όταν η πιθανότητα εξόδου από το ευρώ αυξηθεί. Δηλαδή οι ξένοι θα μπορούσαν να μας αγοράσουν ακόμα πιο φθηνά. Κυριολεκτικά ακόμα πιο μπιρ-παρά σε σχέση με σήμερα.
7. Θα εξαφανιζόταν η εμπορική πίστη. Καθ´ όλη τη διάρκεια της χαοτικής μετάβασης από το ευρώ στη νέα δραχμή, οι συναλλαγές και οι εισαγωγές θα γινόντουσαν, κατά το μεγαλύτερο μέρος, με ρευστό. Με μετρητά, με όλα τα επακόλουθα για την οικονομική δραστηριότητα και την ανάπτυξη.
8. Οι υποτιμήσεις του νομίσματος δεν είχουν πάντα τς ουσιαστικά μεσο-πρόθεσμα αποτελέσματα που θα περίμενε κανείς! Περισσότερο οδηγούν σε φαύλο κύκλο πληθωρισμού, πολύ υψηλά επιτόκια, φόβο για νέα υποτίμηση, έξοδο κεφαλαίων και τελικά σε νέα υποτίμηση.
9. Το τεράστιο χρέος μας σε ευρώ θα έπρεπε να αποπληρωθεί με υποτιμημένες δραχμές. Σαν συνέπεια το χρέος μας θα ανέβαινε τουλάχιστον στο 250% του ΑΕΠ!
10. Θα πέρναγε το μήνυμα σε Τούρκους και Σκοπιανούς, πως η Ελλάδα είναι μια ασήμαντη δύναμη στο περιθώριο της Ευρώπης... Με τέτοια ρεζιλήκια, με την Ελλάδα ακόμα πιό απένταρη και στο περιθώριο της Ευρώπης, με ποιά ισχύ θα προωθούσαμε τα ´εθνικά μας θέματα'; Βούτυρο στο ψωμί των Τούρκων και των Σκοπιανών... Έτσι θα αποκαταστήσουμε την αξιοπρέπειά μας;;
11· Όλοι οι πολίτες που είχαν καταθέσεις και επενδύσεις στη χώρα μας θα κοίταζαν τνα αποφύγουν τις ζημιές από την επάνοδο στη Δραχμή και θα έβγαζαν έγκαιρα τα κεφάλαιά τους στο εξωτερικό, με αποτέλεσμα την άμεση κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος και της οικονομικής δραστηριότητας! Ήδη έχουν αρχίσει να το κάνουν. {Δηλαδή ήδη ισχύει ο 'Νόμος του Γκρέσαμ' (που όμως πρώτος είχε συλλάβει ο Αριστοφάνης στους Βατράχους στ.718-737), όπου όλοι θα προσπαθήσουν να 'ξεφορτωθούν' τις δραχμές και να 'αποθηκεύσουν' τα ευρώ.}

ΤΙ ΜΠΟΡΕ ΝΑ ΓΙΝΕΙ
1. Η Ευρώπη πρέπει να αποσύρει και να διαγράψει τα ομόλογα πού έχει αγοράσει η ΕΚΤ (50 δισεκ. περίπου)

2. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να βρεί τρόπο να επεμβαίνει πιο έγκαιρα στις αγορές και να ενισχύει το EFSF. Aυτό θα σήμαινε και τύπωμα χρήματος. Αλλά λιγότερο απ'όσο θα υπολόγιζε κανείς! Γιατί; Διότι όταν οι αγορές αντιληφθούνε πως η ΕΚΤ «μπορεί να τυπώσει χρήμα», θα ηρεμήσουν κάπως από μόνες τους και θα μειωθεί η ένταση των επιθέσεων στις αγορές ομολόγων. Όπως αντίστοιχα στην Αμερική με το Federal Reserve (που παρενέβει δραστικά και μαζικά στις αγορές τοξικών ομολόγων στις ΗΠΑ). Τα τελευταία δυό χρόνια, η νομισματική κυκλοφορία Μ1, έχει αυξηθεί κατά 24% περίπου στις ΗΠΑ και μόνο κατά 6% στην ΕΕ.

[Πολλοί δεν αντιλαμβάνονται όπως όταν μιλάμε για 'επίθεση' των αγορών, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Οι αγορές, κυριολεκτικά, όχι μόνο δεν επιτίθενται, αλλά το βάζουν στα πόδια. Ξεπουλάνε με ζημία όσο-όσο για να μην εγκλωβιστούν με ακόμα μεγαλύτερες ζημιές. Πουλώντας όσο-όσο ρίχνουν τις τιμές και έτσι αυξάνεται η απόδοση των ομολόγων. Για να μπορεί να δανειστεί ένα κράτος πρέπει να πληρώσει επιτόκιο μεγαλύτερο από την απόδοση των ομολόγων στη δευτερογενή αγορά, γιατί η ήδη υψηλή απόδοση αφορά αυτά τα ομόλογα που ήδη κυκλοφορούν στην αγορά. Αν θες να εκδόσεις και άλλα, πρέπει να πληρώσεις ακόμα παραπάνω!]

3. Μόλις δείξουμε έργο, και αποκαταστήσουμε κάποια εικόνα αξιοπιστίας κι σοβαρότητας, να συζητήσουμε νέο ουσιατικό κούρεμα του official sector debt, ώστε να μειωθούν και ο όγκος του χρέους και οι δαπάνες γιά τόκους.

4. Οι πολιτικοί αρχηγοι πρέπει να εξηγήσουν στον Ελληνικό λαό πως αν δεν κάνουμε αυτά που πρέπει να κάνουμε σήμερα, θα υποστούμε πολλαπλάσια χειρότερα αύριο. Αλλά βλέπω περισσότερα λόγια συμπόνοιας και λίγη δράση.

5. Βασικό θέμα θα ήταν και η δημιουργία ενός Σχεδίου Μάρσαλ για την αποφυγή της πλήρους οικονομικής και κοινωνικής κατάρρευσης. Οι Ευρωπαϊκές αγορές (εννοώ χρηματιστήρια, ομόλογα, κατανάλωση, επενδυτική ψυχολογία), έχουν υποστεί τρισεκατομμύρια ευρώ σε απώλειες που πηγάζουν από την αρνητική ψυχολογία για την Ελληνική κρίση.... Μόλις ισορροπήσει η Ελλάδα, οι Ευρωπαϊκές αγορές θα σημειώσουν εκατοντάδες δισεκατομμύρια κέρδη... Συμφέρει και τους Ευρωπαίους μια θετική κατάληξη του θέματος της ενίσχυσης.

6. Αλλά κι εμείς πρέπει να αρχίσουμε επιτέλους να κάνουμε ότι πρέπει να κάνουμε για να βάλλουμε σε τάξη τα δημόσια οικονομικά μας και για να βελτιώσουμε την ανταγωνιστικότητά μας. Δεν μπορεί τα τελευταία 20 χρόνια να εισάγαμε υπερτριπλάσια απ´όσα εξάγαμε! Πρέπει να βοηθήσουμε όλοι στο να γίνει η Χώρα μας 'τούρμπο', όχι απλά να κερδίσει κάποια παράταση στη διασωλήνωσή της!

7. Έχουμε χάσει την αυτοπεποίθησή μας! Αλλά πρέπει να πιστέψουμε στους εαυτούς μας. Μπορούμε!
www.petrosdoukas.gr