«Δεν είναι δυνατή η προσωρινή μείωση της εθνικής συμμετοχής στα ευρωπαϊκά προγράμματα σύμφωνα με την ισχύουσα ευρωπαϊκή νομοθεσία»

Απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στον Ευρωβουλευτή της ΝΔ Καθηγητή Ι. Α. Τσουκαλά

 «Μια προσωρινή μείωση της εθνικής συμμετοχής σε ένα πρόγραμμα πολιτικής συνοχής (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο ή Ταμείο Συνοχής) δεν είναι δυνατή σύμφωνα με την ισχύουσα ευρωπαϊκή  νομοθεσία. Η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση τον Ιούλιο του 2009 για την τροποποίηση του γενικού Κανονισμού πολιτικής συνοχής μόνο για την περίπτωση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, η οποία θα έδινε τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να ζητούν την επιστροφή των ενδιάμεσων πληρωμών κατά 100% για ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα μέχρι το τέλος του 2010. Η πρόταση δεν συγκέντρωσε όμως την αναγκαία υποστήριξη του Συμβουλίου», ανέφερε ο Επίτροπος Γιοχάνες Χαν, αρμόδιος για θέματα Περιφερειακής Πολιτικής, απαντώντας σε σχετική ερώτηση του Ευρωβουλευτή της ΝΔ, Καθηγητή Ιωάννη Α. Τσουκαλά.

Ο Έλληνας Ευρωβουλευτής,

με γραπτή ερώτησή του προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθεσε το θέμα της προσωρινής μείωσης της εθνικής συμμετοχής στα διάφορα ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά προγράμματα. Ο κος Τσουκαλάς ζήτησε διευκρινίσεις για το κατά πόσο το μέτρο αυτό είναι συμβατό με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία και για το εάν έχει υποβληθεί σχετικό αίτημα από την ελληνική Κυβέρνηση.

Σύμφωνα με τον κ. Τσουκαλά μια πρόβλεψη για την μετάθεση καταβολής της εθνικής συμμετοχής θα βοηθούσε στην ενίσχυση της αρχικής απορρόφησης ευρωπαϊκών κονδυλίων και την αναθέρμανση των οικονομιών των κρατών μελών που πλήττονται από την οικονομική κρίση. Αυτή τη στιγμή, αρκετές χώρες καθυστερούν την έναρξη προγραμμάτων, καθώς αντιμετωπίζουν προβλήματα στην καταβολή της εθνικής τους συμμετοχής. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Ελλάδας, όπου η απορροφητικότητα των σχετικών προγραμμάτων είναι ιδιαιτέρως χαμηλή.

Σύμφωνα με τον Ευρωπαίο Επίτροπο «στη συγκεκριμένη περίπτωση της Ελλάδας, η απορρόφηση των κονδυλίων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και του Ταμείου Συνοχής στο τέλος του 2010 πλησίαζε σχεδόν με 22% το μέσο όρο της ΕΕ, ενώ η απορρόφηση κονδυλίων Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ) με 14,84% ήταν χαμηλότερο του μέσου όρου της ΕΕ, ο οποίος ανήλθε στο 24,7%».

Ο κος Χαν, στην απάντησή του ανέφερε ότι μια πρώτη ανταλλαγή απόψεων έλαβε χώρα πρόσφατα μεταξύ των ελληνικών αρχών και των υπηρεσιών της Επιτροπής όσον αφορά τις προοπτικές της υλοποίησης των ελληνικών προγραμμάτων από το 2011 και μετά. Ο στόχος αυτής της συζήτησης είναι να διασφαλίσει την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση της συγχρηματοδότησης από την ΕΕ κατά την τρέχουσα περίοδο προγραμματισμού και στο πλαίσιο του μνημονίου.

Σύμφωνα ωστόσο με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έχουν ήδη από τον Δεκέμβρη του 2008 εκδοθεί οδηγίες για τις πρόσθετες δυνατότητες στήριξης μεμονωμένων έργων: «τα κράτη μέλη ενημερώθηκαν ότι μπορούν να διαφοροποιούν τα κοινοτικά και εθνικά έργα για επιμέρους έργα στο πλαίσιο ενός προγράμματος, π.χ. με τη χρηματοδότηση ορισμένων δραστηριοτήτων σε ποσοστό 100% με κονδύλια πολιτικής συνοχής το 2009. Η ανά πρόγραμμα εμπροσθοβαρής χρήση ευρωπαϊκών κονδυλίων υιοθετήθηκε από διάφορες χώρες, δεδομένου του πλεονεκτήματος επίτευξης υψηλών δαπανών στα αρχικά στάδια της περιόδου προγραμματισμού. Ωστόσο, αυτές οι ανάγκες προκαταβολικής διάθεσης θα πρέπει να εξισορροπηθούν με άλλες δραστηριότητες που χρηματοδοτούνται σε υψηλότερα ποσοστά εθνικής χρηματοδότησης πριν το τέλος της προγραμματικής περιόδου και, σε κάθε περίπτωση, η Επιτροπή μπορεί να κάνει μόνο ενδιάμεσες πληρωμές σύμφωνα με το σχετικό ποσοστό συγχρηματοδότησης το οποίο καθορίζεται στο πρόγραμμα».

Σχολιάζοντας την απάντηση του Επιτρόπου ο κος Τσουκαλάς δήλωσε: «Στην πρόσφατη αξιολόγησή της για την αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων η Ευρ. Επιτροπή ήταν καταπέλτης για την Ελλάδα, αναφέροντας ότι δεν γίνεται κανενός είδους αξιολόγηση των χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων, δεν χρησιμοποιείται κανενός είδους αντικειμενικός ποσοτικός δείκτης και υπάρχει σημαντική έλλειψη διαφάνειας στο πώς λαμβάνονται οι αποφάσεις για τα χρηματοδοτούμενα έργα και στο ποιες είναι οι επιπτώσεις τους. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατηγορεί ευθέως - και δικαίως - την Ελλάδα ότι τα προγράμματα που επιλέγει να χρηματοδοτήσει δεν προκύπτουν με βάση το περιεχόμενό τους ή το προσδοκώμενο από αυτά όφελος, αλλά αποκλειστικά με βάση την «ωριμότητά» τους ή το αν θα προλάβουν να περατωθούν μέσα στους προβλεπόμενους χρόνους.

Είναι σαφές ότι η ανικανότητα της Κυβέρνησης, εν μέσω χρηματοπιστωτικής ασφυξίας, να επισπεύσει την απορρόφηση διαθέσιμων Ευρωπαϊκών κονδυλίων ύψους 20 δις ευρώ, αλλά και η ανικανότητά της να υποστηρίξει ένα τεχνοκρατικό και αντικειμενικό πλαίσιο επιλογής και αξιολόγησης των χρηματοδοτούμενων από την Ευρώπη έργων, βασισμένο σε ποσοτικούς και ποιοτικούς δείκτες, οδηγεί στην απώλεια μιας ζωτικής για τον τόπο ευκαιρίας.

Η Κυβέρνηση οφείλει να θέσει στην ΕΕ επιτακτικά, από κοινού με τις χώρες που αντιμετωπίζουν κοινά προβλήματα, το θέμα της προσωρινής αναστολής υποχρέωσης εθνικής συμμετοχής στα Ευρωπαϊκά προγράμματα. Η Ευρωπαϊκή νομοθεσία σε αυτό το σημείο μπορεί και πρέπει να τροποποιηθεί.

Η Κυβέρνηση όμως, ταυτόχρονα, οφείλει να διασφαλίσει ότι τα κονδύλια αυτά θα αξιοποιηθούν για την χρηματοδότηση ουσιαστικών έργων που θα λειτουργήσουν ως μοχλοί ανάπτυξης για τον τόπο και θα επανεκκινήσουν την Ελληνική οικονομία και όχι για νέες άχρηστες μελέτες και έργα βελτίωσης της εικόνας των εκάστοτε υπουργών. Τέσσερα χαμένα ευρωπαϊκά πακέτα είναι αρκετά και τα περιθώρια ορθής αξιοποίησης του πέμπτου ελάχιστα».